تاریخچه اعزام فضاپیماها به مریخ
سیاره مریخ به دلیل نزدیکی به زمین و همچنین شباهت بیشتری که به زمین دارد از دیرباز جذابیت بیشتری برای کاوش داشته است. در جدول 1 مشخصات مریخ در مقایسه با زمین ارائه شده است [1].
جدول 1. مقایسه مشخصات زمین و مریخ
| مریخ | زمین | |
| متوسط فاصله تا خورشید | 228 میلیون کیلومتر | 149.6 میلیون کیلومتر |
| متوسط سرعت حرکت به دور خورشید | 23.33 کیلومتر بر ثانیه | 29.76 کیلومتر بر ثانیه |
| قطر | 6790 کیلومتر | 12753 کیلومتر |
| انحراف محور | 25 درجه | 23.5 |
| طول سال | 687 روز زمینی | 365.25 روز |
| طول روز | 24 ساعت و 37 دقیقه | 23 ساعت و 56 دقیقه |
| گرانش | 37.5 درصد زمین | 2.66 برابر مریخ |
| دما | متوسط 63- درجه سلسیوس | متوسط 15 درجه سلسیوس |
| جو | عمدتاً دی‌اکسیدکربن و اندکی بخار آب | نیتروژن، اکسیژن،و … |
| تعداد ماه | 2 | 1 |
در جدول 2 تاریخچه ماموریت هایی که برای ارسال ماهواره یا مریخ نشین به مریخ انجام شده است آورده شده است [2].
جدول 2. تاریخچه ماموریت ها به مریخ
| نام وسیله | تاریخ پرتاب | کشور | نتیجه | علت |
| کوربال ۴ (همسفر) | ۱۹۶۰ | شوروی | ناموفق | به مدار زمین نرسید. |
| کوربال ۵ (همسفر) | ۱۹۶۰ | شوروی | ناموفق | به مدار زمین نرسید. |
| کوربال ۱۱ (همسفر) | ۱۹۶۲ | شوروی | ناموفق | فقط به مدار زمین رسید، اما فضا پیما از هم پاشید. |
| مارس ۱ (همسفر) | ۱۹۶۲ | شوروی | ناموفق | سیستم رادیویی از کار افتاد. |
| کوربال ۱۳ (همسفر) | ۱۹۶۲ | شوروی | ناموفق | به مدار زمین رسید اما فضاپیما نابود شد. |
| مارینر ۳ (همسفر) | ۱۹۶۴ | آمریکا | ناموفق | محفظه ای که ماهواره در آن قرار داشت باز نشد. |
| مارینر ۴ (همسفر) | ۱۹۶۴ | آمریکا | موفق | ۲۱ عکس از مریخ ارسال کرد. |
| زاند ۲ (همسفر) | ۱۹۶۴ | شوروی | ناموفق | سیستم رادیویی از کار افتاد. |
| مارس 1969A | ۱۹۶۹ | شوروی | ناموفق | در هنگام پرتاب دچار نقص شد. |
| مارس 1969B | ۱۹۶۹ | شوروی | ناموفق | در هنگام پرتاب دچار نقص شد. |
| مارینر ۶ (همسفر) | ۱۹۶۹ | آمریکا | موفق | ۷۵ تصویر ارسال کرد. |
| مارینر ۷ (همسفر) | ۱۹۶۹ | آمریکا | موفق | ۱۲۶ عکس فرستاد. |
| مارینر ۸ | ۱۹۷۱ | آمریکا | ناموفق | در هنگام پرتاب دچار نقص شد. |
| کاسموس ۴۱۹ | ۱۹۷۱ | شوروی | ناموفق | فقط توانست به مدار زمین برسد. |
| مدارگرد/مریخ نشین مارس۲ | ۱۹۷۱ | شوروی | ناموفق | مدارگرد حدود ۸ ماه به ارسال اطلاعات ادامه داد و مریخ نشین به سلامت فرود آمد اما بعد از 15 ثانیه ارتباط رادیویی با آن قطع شد. |
| مدارگرد/مریخ نشین مارس۳ | ۱۹۷۱ | شوروی | موفق | مدارگرد حدود ۸ ماه به ارسال اطلاعات ادامه داد و مریخ نشین به سلامت فرود آمد اما فقط ۲۰ ثانیه اطلاعات فرستاد. |
| مارینر ۹ | ۱۹۷۱ | آمریکا | موفق | ۷۳۲۹ تصویر فرستاد. |
| مارس ۴ | ۱۹۷۳ | شوروی | ناموفق | از کنار مریخ گذشت و از آن دور شد. |
| مارس ۵ | ۱۹۷۳ | شوروی | موفق | ۶۰ تصویر ارسال کرد ولی فقط ۹ روز دوام آورد. |
| مدارگرد/مریخ نشین مارس۶ | ۱۹۷۳ | شوروی | موفق/ناموفق | داده هایی ارسال کرد اما مریخ نشین در حین فرود نابود شد. |
| مریخ نشین مارس ۷ | ۱۹۷۳ | شوروی | ناموفق | مریخ را گم کرد. هم اکنون در مداری به دور خورشید می گردد. |
| مدارگرد/مریخ نشین وایکینگ ۱ | ۱۹۷۵ | آمریکا | موفق | محل فرود را برای مریخ نشین تعیین کرد. اولین فرود موفق بر روی مریخ. |
| مدارگرد/مریخ نشین وایکینگ۲ | ۱۹۷۵ | آمریکا | موفق | ۱۶۰۰۰ تصویر و داده های زیادی در مورد اتمسفر و خاک مریخ ارسال کرد. |
| مدارگرد فوبوس۱ | ۱۹۸۸ | شوروی | ناموفق | در مسیر سفر به مریخ از کنترل خارج شد. |
| مدارگرد/فوبوس نشین فوبوس۲ | ۱۹۸۸ | شوروی | ناموفق | در نزدیکی قمر فوبوس از کنترل خارج شد. |
| مشاهده گر مریخ | ۱۹۹۲ | آمریکا | ناموفق | قبل از رسیدن به مریخ از کنترل خارج شد. |
| نقشه بردار کل مریخ | ۱۹۹۶ | آمریکا | موفق | نسبت به همه ماموریت های مریخ تعداد عکس بیشتری تاکنون فرستاده است. |
| مارس ۹۶ | ۱۹۹۶ | روسیه | ناموفق | در حین پرتاب دچار نقص شد. |
| مسیریاب مریخ | ۱۹۹۶ | آمریکا | موفق | پنج برابر نسبت به زمان تضمی شده بیشتر دوام آورد. |
| نوزومی | ۱۹۹۸ | ژاپن | ناموفق | به علت مشکل سوخت به مدار نرسید. |
| مدارگرد جوی مریخ | ۱۹۹۸ | آمریکا | ناموفق | به خاطر تداخل دستگاه های اندازه‌گیری نصب شده بر روی آن (به دلیل خطای انسانی)، بر روی مریخ سقوط کرد. |
| قطب نشین مریخ | ۱۹۹۹ | آمریکا | ناموفق | ارتباط رادیویی با آن قبل از فرود بر روی مریخ قطع شد و احتمالا سقوط کرد. |
| کاوشگر فضای عمیق۲ | ۱۹۹۹ | آمریکا | ناموفق | در زمان رسیدن به مریخ از بین رفت (بر روی قطب نشین مریخ نصب شده بود). |
| آدیسه | ۲۰۰۱ | آمریکا | موفق | تصاویر با رزولوشن بالا از مریخ تهیه می کند. |
| مدارگرد/مریخ نشین سریع السیر مریخ بیگل ۲ | ۲۰۰۳ | اروپا | موفق/ناموفق | مدارگرد تصاویر دقیقی از مریخ فرستاد اما ارتباط رادیویی با مریخ نشین در حین فرود قطع شد. |
| مریخ نورد کاوش مریخ- روح (اسپیریت) | ۲۰۰۳ | آمریکا | موفق | بیش از ۱۵ برابر زمان تضمین شده بر روی مریخ فعالیت کرد و مسیر حدود 7.7 کیلومتر بر روی مریخ طی کرد. در نهایت در سال 2010 به خاطر پوشیده شدن در غبارهای مریخی ارتباط رادیویی با آن قطع شد. |
| مریخ نورد کاوش مریخ-فرصت | ۲۰۰۳ | آمریکا | موفق | بیش از ۱۵ برابر زمان تضمین شده بر روی مریخ فعالیت می کند و تا سال ژوئن 2011 بیش از 31.2 کیلومتر بر روی مریخ طی کرده است. |
| مدارگرد شناسایی مریخ | ۲۰۰۵ | آمریکا | موفق | بیش از ۲۶ ترابایت داده ارسال کرده است (بیشتر از مجموع همه ماموریت های قبلی). |
| مریخ نشین فونیکس | ۲۰۰۷ | آمریکا | موفق | بیش از ۲۵ گیگابایت داده ارسال کرد. |
| آزمایشگاه علمی مریخ-کنجکاوی(کریاسیتی) | ۲۰۱۱ | آمریکا | موفق | در حال بررسی قابلیت سکونت در مریخ است. |
| فوبوس-گرانت/یینگهو-1 | ۲۰۱۱ | روسیه/چین | ناموفق | به علت نقص در کامپیوتر از مدار زمین خارج نشد و در اقیانوس سقوط کرد |
| ماون | 2013 | آمریکا | موفق | در حال مطالعه اتمسفر مریخ |
| مام | 2013 | هند | موفق | در حال مطالعه اتمسفر، مواد معدنی، و ویژگی های سطحی مریخ |
| اگزومارس | 2016 | اروپا/روسیه | موفق/ناموفق | مدارگرد در حال مطالعه اتمسفر مریخ است اما مریخ نشین در حین فرود از دست رفت |
منابع:
